Milyonlarca çalışan uzun yıllar boyunca işlerinde emek verdi ve hak ettikleri emeklilik maaşını almayı bekler. Ancak Türkiye’deki ekonomik durum emeklilerin yaşam standartlarını zorlaştırırken, yanlış emeklilik süreci de ciddi sonuçlara yol açabiliyor. Bazı durumlarda emeklilik hakları kaybolabilirken, bazen de alınan emekli maaşı faizleriyle geri ödenmek zorunda kalabilir.
Emeklilik sistemi ülkemizde oldukça karmaşık olduğundan süreci dikkatle takip etmek önemlidir. Kişinin emekli olacağı zamanı belirlemek, hangi statüde olduğunu bilmek ve başvuruları zamanında yapmak hayati önem taşır.
Sosyal Güvenlik Uzmanı Özgür Erdursun, emekli olacaklar için dikkat edilmesi gereken noktaları açıkladı.
Erdursun, “Emekli olacağınız tarihte tüm şartları karşılamak yeterli değildir, ayrıca emeklilik için başvuru yapmanız gerekmektedir. Emeklilik başvurusunun yapıldığı ayı takip eden aybaşından itibaren emeklilik süreci başlar. İşe başlama tarihi emeklilik sürecinde çok önemlidir” uyarısında bulundu.
İlk sigorta başlangıç tarihinin emeklilik şartlarını belirlediğini vurgulayan Erdursun, “Son 2520 gün hangi statüden emekli olacağınızı belirler” dedi.
Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) 2006 yılında tek çatı altında toplansa da, emeklilikte 4/a (eski SSK), 4/b (eski Bağ-Kur) ve 4/c (eski Emekli Sandığı) ayrımı devam etmektedir.
EYT’LİLER İÇİN DURUM
8 Eylül 1999 tarihine kadar sigortalı olanlar EYT kapsamına girmektedir, ancak herkes bu haktan yararlanamamaktadır.
Erdursun şunları söyledi:
“8 Eylül 1999 öncesi sigorta başlangıcı olan ve SSK’da 5000-5975, Bağ-Kur ve Emekli Sandığında kadınlarda 7200, erkeklerde 9000 günü tamamlayanlar EYT hakkından yararlanabilir. Ancak prim gün sayısı daha az olanlar SSK’dan 3600 gün, Bağ-Kur ve Emekli Sandığından 5400 günle emekli olacaklarsa, onlar için EYT’nin bir önemi olmayacaktır. EYT yasası öncesi istenen yaş şartında bir değişiklik yapılmamıştır.”
Erdursun, SSK, Bağ-Kur ve Emekli Sandığı farklılıklarını hatırlatarak, “Son 2520 güne dikkat etmeyenler, bu süreçte sorun yaşayabilir” dedi.
EMEKLİLİK MAAŞININ FAİZLE GERİ ÖDENME RİSKİ
Yurtdışında borçlanarak emekli olanlara da uyarıda bulunan Erdursun, “EYT’li olup eksik gün sayısını yurtdışı borçlanmasıyla bile tamamlayanlar, emeklilik başvurusunda bulunduklarında yurtdışında çalışmamalı, sosyal yardım veya işsizlik maaşı almamalıdır. Aksi halde bu durumu Sosyal Güvenlik Kurumu’na bildirmeleri gerekmektedir. Bildirmezlerse geriye dönük emekli maaşlarını faiziyle geri ödemek zorunda kalabilirler” dedi.
KONTROL UYARISI
Yurtdışında bulunup 1 Ekim 2008’den sonra yasal hakları olmadan isteğe bağlı sigorta primi ödeyenler için Erdursun, “Emeklilik sırasında bu prim günleri silinebilir, ödenen son 10 yıl içindeki primler ise yasal faiz uygulanmadan iade edilir ve bu kişiler emekli olamayabilir” uyarısında bulundu.
Ortak oldukları şirketlerde sigortalı olanların durumu hakkında da bilgi veren Erdursun, anonim şirket yönetim kurulu üyeleri dikkatli olmalıdır. Yönetim kurulu üyesi olanlar ve limited şirkette sigortalı olan ortaklar sorunlarla karşılaşabilirler.
“Emeklilik sürecinde hizmet dökümünü kontrol etmeyen, gün çakışması olan veya başkasının primlerinin kendisine yazıldığını fark etmeyenler sorunlarla karşılaşabilir. Emekli olmayı bekleyenlerin bu süreci dikkatle takip etmeleri önemlidir” dedi.
